Generacja X- pokolenie ludzi urodzonych między 1961 a 1981r.

  Generacja Y- pokolenie Millenium, | „ „następne pokolenie „ , „pokolenie klapek i iPodów". Po raz pierwszy nazwa ta pojawiła się w 1993 roku.  Polskie pokolenie nazywane jest hybrydą.

 Jest to określenie generacji ludzi urodzonych w latach 1976-1982 oraz 1990-2001, czyli dorastających na przełomie wieków XX i XXI.

To pierwsze pokolenie w Polsce, które:

• jest „nieskażone" komunizmem, nie pamięta czasów PRL-u, stanu wojennego;
• wychowuje się w pokoju i w warunkach gospodarki kapitalistycznej;
• nie różni się znacznie od swoich zachodnich kolegów;
• wychowuje się w kraju o rosnącym standardzie życia i konsumpcji (brak samodzielności i zaradności);
• ma większą możliwości wyboru edukacji (prywatne uczelnie) i drogi zawodowej (nowe specjalności).
• wychowywane jest przez instytucje-profesjonalizm i media. Rodzice coraz bardziej boją się wychowywać swoje dzieci, w związku z czym młody człowiek głównie jest przygotowywany do pracy zawodowej, a nie do życia w społeczeństwie
• żyje w tzw. „Wiosce Globalnej- większa mobilność i otwartość – łatwiejsze podróżowanie i kontakt z innymi kulturami poprzez Internet, znajomość języków obcych, wykształcenie.
• ma kontakt z nową technologią, która rozwijała się na ich oczach – komputer, internet, telefon komórkowy, komunikatory. Znaczna część posiada komputer (ponad 90%), ściąga muzykę z Internetu, posiada telefon komórkowy, przenośne urządzenia audio/video/MP3, posiada lub czyta bloga oraz wykorzystuje Internet jako podstawowe źródło informacji.
• ma nakaz (przekaz), że ma być  kimś, odróżniać się od innych. Wywiera się silny nacisk na indywidualność;

Przedstawiciele nowego pokolenia obecnie nie mają więcej niż trzydzieści lat.

Czym charakteryzuje się pokolenie Y?

1.Wysoką samooceną. Rodzice wmówili im, „że wszystko w ich rękach”. Nie boją się głośno wypowiadać swojego zdania i mówić o swoich oczekiwaniach, co świadczy, że wychowują się już bez cenzury. Statystyczny Y zna swoją wartość, ma świetnie opracowaną sztukę autoprezentacji i dość wysokie wymagania w kwestii wynagrodzenia i rozwoju. Nierzadko ceni się sporo wyżej niż wycenia ich rynek. Może to wynikać z tego, że rodzice wmówili im, „ że wszystko w ich rękach”.

2.Indywidualizm, duża koncentracja na sobie. Pokolenie Y za bardzo interesuje się sobą, nie bierze pod uwagę szerszego kontekstu i swojego miejsca  w świecie. Wynika to z tego, że o małego byli uczeni indywidualności i wyrażania siebie, dlatego są mniej konformistyczni wobec korporacyjnych procedur i standardów. Wydaje się im, że wszystko od nich zależy, z czym wiążą się nierealistyczne oczekiwania..Nierealistyczne oczekiwania. Młodzi uważają, że mogą zmienić cały świat w ciągu pierwszego dnia pracy. Konfrontacja z rzeczywistością bywa dla nich często bolesna. Takie patrzenie na świat wynika z tego, iż wychowywali się na grach komputerowych, w których jest pokazane, że na wszystko mają wpływ w bardzo krótkim czasie.

3.Wykazują się większą tolerancją i otwartością na  kulturę lub rasę - inaczej niż pokolenie wcześniejsze.  Jest to młodzież która wychowuje się w czasach pokoju, ma większą możliwość kontaktu z osobami z innych krajów- poprzez internet czy wyjazdy za granicę do pracy, czy w celach rekreacyjnych 

4.Lubią zmiany i  nie boją się ich. Z łatwością przychodzi im zmienić miejsce zamieszkania czy pracę tzn., że są świetnie przygotowani do działania w warunkach gospodarki globalnej i różnorodności kulturowej.

5.Innowacyjność. Od pracodawcy oczekują możliwości robienia rzeczy ciekawych i intensywnego programu szkoleniowego oraz możliwości nauki od osób lepszych od siebie, których chętnie wezmą za mentorów. W innym wypadku szybko rezygnują z pracy.

6.Lubią niezależność. Wyjątkowo cenią sobie możliwość samostanowienia i dokonywania własnych wyborów. (indywidualizm).

7.Ważne jest dla nich być, a nie mieć.  Co świadczy, że w stosunku do pokolenia 30 czy 40 latków cechuje ich odmienny stosunek do dóbr materialnych. Ważniejsza dla nich jest jakość życia i doświadczenia życiowe, niż posiadanie. Mimo to nadal ważna jest dla nich marka – być może w związku z wpływem reklamy. 

8.Ważne dla nich jest  „pracować i żyć” -  to pokolenie pracuje, żeby żyć i się rozwijać, a nie żyje, żeby pracować (tak jak to było w pokoleniu X).

9.  Ważna dla nich jest równowaga między życiem prywatnym a zawodowym. Chcą pracować, ale nie przez całe życie. Nie stawiają oni pracy na pierwszym miejscu – jest ona raczej jedynie środkiem do realizacji innych, ważniejszych w ich mniemaniu celów , do których należy:  stworzenie szczęśliwej rodziny, samorozwój i realizacja własnych pasji. Cenią swój czas prywatny i odpoczynek. Podoba im się idea elastycznych godzin pracy  w biurze, żeby w miarę potrzeb móc załatwiać swoje sprawy. Dzięki komunikacji elektronicznej są natomiast w stanie wykonać część obowiązków z dowolnego miejsca i o dowolnym czasie-  telepraca.

10.  Stawiają oni przede wszystkim na rozwój, a nie na szybką karierę i pieniądze. To młodzież, która jest lepiej wykształcona, nierzadko mają międzynarodowe matury, praktyki zagraniczne oraz lepszą znajomość języków obcych. Ważna dla nich jest samorealizacja i ciągły rozwój. Mają swoje indywidualne cele życiowe i oczekiwania zawodowe, które należy rozwijać. Rozwój to dla młodego człowieka  nie tylko podwyżka i awans, ale także rozszerzanie posiadanych umiejętności, doskonalenie kompetencji, urozmaicanie zadań, poszerzanie odpowiedzialności itp. Bardziej zależy im na szacunku i satysfakcji z pracy niż na pieniądzach. Bardziej cenią własny komfort i wygodę zamiast poświęcania się dla pracodawcy. Młodzi nieustannie w siebie inwestują i tego samego spodziewają się od swoich pracodawców. Młodzi nie znoszą korporacji i nie akceptują już „wyścigu szczurów”. Do korporacji idą pracować tylko po to, aby jak najwięcej się nauczyć i podnieść swoją wartość na rynku.

11.  Młodzież jest lojalna idei i ludziom, a nie firmie, w której pracują czy instytucji ,w której się uczą.  Nauczeni doświadczeniem rodziców dobrze wiedzą, że praca nie jest dana raz na zawsze. Nie oczekują związku z pracodawcą na długie lata, chociaż z badań wynika, że chętnie spędziliby w jednym miejscu więcej czasu, jeśli wciąż byłaby tam dla nich szansa poznawania nowych rzeczy i rozwoju osobistego inaczej bez skrupułów zwolnią się. Pokolenie Y ceni pracę, naukę, lecz pracodawcy czy nauczycielowi daje niewielki kredyt zaufania . Muszą wiedzieć, że cele firmy i  osobiste są zbieżne. To najbardziej mobilni zawodowo pracownicy w historii.

12.  Młodzi szukają  „autorytetów przechodnich”. Dla pokolenia X autorytet jest statyczny, gdy lidera postrzega się jako osobę nieomylny we wszystkich dziedzinach. To odmienne rozumienie roli autorytetu wśród przedstawicieli pokolenia Y i X może być zarzewiem konfliktów miedzy „młodszym” a starszym pokoleniem.  Pokolenie Y traktuje autorytety w sposób bardziej przypominający stosunki panujące w społecznościach pierwotnych. Autorytet przypisywany jest osobie, którą powszechnie uznaje się za kompetentną w konkretnej kwestii, dziedzinie. Autorytety zawierają wartości, takie jak: doświadczenie, mądrość, wielkoduszność, umiejętności, „osobowość”, odwaga. Autorytet u młodych nie wypływa z władzy, raczej z posiadanych umiejętności i wiedzy. Autorytet pojawia się  dopiero wtedy, gdy wymagają tego okoliczności. Ta sama osoba może być autorytetem w jednej kategorii zadań (np. wojna, religia), a przestaje nim być w innych sytuacjach (np. rozstrzyganie sporów) na rzecz innej osoby. Kiedy wartości, na których opiera się autorytet, zanikają lub słabną, wtedy oznacza to kres samego autorytetu. Dla młodego człowieka nauczyciel, rodzic, pracodawca powinien być mentorem.

13.  Zatarcie granic (rasowych, kulturalnych, pokoleniowych przez  internet.  Młodzi nie zdają sobie sprawy lub nie rozumieją, że relacje rodzic-dziecko, nauczyciel-uczeń  nie SA relacjami  koleżeńskimi. W internecie wszyscy są tacy sami, do wszystkich mówimy po imieniu, itd. Ważne jest, aby stawiać i pilnować granic (jasne instrukcje i wymagania), gdyż bardzo ich potrzebują. Młodym trzeba przypominać, że osoba dorosła nie jest naszym kolegą, do którego mówi po imieniu (w internecie nie ma tego podziału). Nie robią tego złośliwie.

14.  Mniejsza samodzielność. Dłuższy proces dojrzewania. Często dłużej mieszkają razem z rodzicami, opóźniając tym przejście w dorosłość. Są bardziej otwarci na doświadczenia seksualne, wyrażanie uczuć, ale nieskłonni do angażowania się w stałe związki, które wymagają odpowiedzialności, wysiłku, cierpliwości i  zaangażowania. Wychowywani są przez media lub internet w związku z czym widzą, że życie w świecie wirtualnym jest proste i łatwe. Nikt z nimi nie rozmawia o tym co jest ważne w życiu –wartości, relacje międzyludzkie, odpowiedzialność, wysiłek, cierpliwość. Warto z młodymi ludźmi rozmawiać o wartościach i pokazywać im, że świat realny różni się od  świata wirtualnego.

15.  Brak im umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji, gdyż od dziecka byli prowadzenie przez rodziców. Później oczekują od nauczycieli i od pracodawcy wyznaczania celów, kontroli, prowadzenia  „za rękę”. Ważne jest, aby mobilizować młodzież do podejmowania samodzielnych decyzji i brania odpowiedzialności za nie.

16.  Technologia, z której tak aktywnie korzystają, pozostawia im mało czasu na myślenie autonomiczne i wyrobienie sobie własnych poglądów, jednocześnie zaś umożliwia im sprawdzanie wiedzy w różnych źródłach. Młodzi ludzie, w przeciwieństwie do starszych pokoleń, nie poznawali świata „od kuchni”. Wiedzą „jak”, ale ich edukacja zaniedbywała zadawanie pytań typu „dlaczego”. Młodzi dobrze rozwiązują częste problemy-seryjne (obsługa pralki),w którym pomocny jest internet, ale słabo radzą sobie z problemami niestandardowymi w życiu codziennym, które wymagają myślenia problemowego. Czyja to wina? Czy nie rodziców, którym zabrakło czasu, żeby dzieciom te związki przyczynowo-skutkowe wyjaśniać? Wozili je do szkoły, uwalniali od domowych obowiązków, tylko brakowało czasu, żeby rozmawiać, wspólnie gotować czy wyprowadzić psa. To dlatego dziewczyna, której dziecko choruje, w pierwszym odruchu wchodzi na forum kobiety.pl i pisze – moje dziecko ma kolkę, co robić.

Delegując mu zadania należy zawsze wyjaśniać zależności przyczynowo-skutkowe, aby rozumiał znaczenie swojej pracy i sposób funkcjonowania firmy.

17.  Lepiej niż starsi radzą sobie z pracą zespołową. Lubią pracować w grupie, ale chcą zachować indywidualizm- informacja zwrotna  do każdego oddzielnie. Oceniają siebie samych w stosunku do rówieśników (nie tylko w kraju), tworzą społeczności i często się ze sobą komunikują, głównie w sieci.

18.  Wielozadaniowość. Nie znają świata bez internetu, e-maili i komórek, tylko najstarsi przedstawiciele tego pokolenia pamiętają jeszcze dyskietki. Oni tak ,jak ich świat, są multimedialni. W tym samym czasie jednocześnie odrabiali lekcje, serfowali po internecie, słuchali muzyki i rozmawiali z kolegami, nierzadko z innego kontynentu. Teraz tak samo chcą się zachowywać w pracy, w szkole, nie akceptują świata, który dla nich porusza się jak na zwolnionym filmie. 90 proc. badanych w wieku 18-24 uważa, że słuchanie muzyki w czasie pracy zwiększa ich produktywność. Odczuwają nudę, gdy brakuje im ciągłego strumienia bodźców w postaci muzyki i obrazu.

19.  Przedstawiciele pokolenia Y nie rozumieją, że czasami trzeba kilku dni na otrzymanie odpowiedzi. Brak im cierpliwości - dorastali w środowisku, gdzie każde działanie jest natychmiast wynagradzane ( gry komputerowe). Rodzice także zazwyczaj natychmiast chcieli zaspokoić  wszystkie ich potrzeby. Teraz oczekują tego od nauczyciela i rodzica. Nie chcą czekać 30 dni na otwarcie rachunku bankowego, dwa lata na kupno samochodu czy 20 lat na mieszkanie. Dla 20-kilkulatków wszystko dzieje się w czasie rzeczywistym. Cele mają być nieodległe, a rezultaty pracy namacalne. Młodzi domagają się natychmiastowego feedbacku o wykonanej pracy i o swoich postępach. Warto wprowadzić częstsze ewaluacje. Szybka informacja zwrotna na temat ich pracy. Brak szybkiej informacji zwrotnej ich frustruje. Potrzebuje regularnej informacji zwrotnej o wynikach swojej pracy – bazowanie tylko na ocenie rocznej nie wystarczy, szef Y-ka musi na bieżąco przekazywać mu uwagi i stymulować do dalszego rozwoju. Wskazane jest przydzielenie Y-kowi mentora, który będzie wspierał go w rozwijaniu niezbędnych kompetencji.

20.  Pokolenie Y pracuje inaczej niż starsze pokolenia. W jednym czasie potrafią wykonywać wiele czynności jednocześnie. Gdy mają coś zrobić,  a w tym czasie rozmawiają i piszą sms-y to nie znaczy, że nie pracują. Młodych trzeba oceniać po wynikach pracy, a nie sposobie pracy.  Y koncentruje się na wynikach, należy więc ściśle powiązać nagradzanie jego pracy z konkretnymi osiągnięciami, wyjaśniać te zależności i przypominać o celu, do którego dąży (czyli odpowiadać na jego ulubione pytanie „A co ja z tego będę miał?”). Cele zawsze powinny być ambitne, ale realistyczne. Szef Y-ka musi być przygotowany, że artykułuje on swoje oczekiwania wprost i nie ma problemów z upominaniem się o awans czy podwyżkę.

21.  Mają trudności z koncentracją uwagi, wynikające z tego, że ciągle są bombardowani przez nowe wiadomości z wielu stron (internet, media, itp.). Co można zrobić, aby zwiększyć koncentrację uwagi pokolenia Y:

• stała informacja zwrotna na temat ich pracy;
• nieustannej stymulacji do pracy (rutyna – ich męczy i zniechęca do działania). Na zajęciach ciągle musi się coś dziać nowego. Powinien od czasu do czasu otrzymywać nowe zadania lub większy zakres odpowiedzialności, aby nie miał wrażenia, że stoi w miejscu.
• motywacja -stworzyć systemu motywacyjnego, w którym działanie i nagroda są realizowane niemal w czasie rzeczywistym (tak, jak jest to w internecie).  
• wprowadzić i utrzymać „dyscyplinę intelektualną”. W środowisku, w którym każdy wysiłek (w tym także myślowy) jest uważany za przeszkodę, którą można pokonać (np. kupując tabletkę przeciwbólową, wynajmując  kogoś do napisania  pracy magisterskiej itp.). Trudno jest propagować wśród młodzieży kulturę osiągnięć intelektualnych.
• nadanie sensu wysiłkowi. Nie chcą, żeby im mówić, jak coś mają zrobić. Potrzebują wyraźnych celów do zrealizowania, mając przy tym pełną kontrolę nad swoją pracą – sami potrafią docierać do pożądanych informacji i znajdować rozwiązania. Chcą wiedzieć jednak, po co i w jakim celu ma to być zrobione? Po angielsku nazywani są czasem pokoleniem „whY” ( „dlaczego”).

22.  swobodny stosunek do przeszłości (mniejsze zainteresowanie historią, rodziną i krajem) –utrata bezpieczeństwa.

23.  mniej restrykcyjne podejście do własności osobistej, zwłaszcza niematerialnej (nauczeni dzielenia się nie rozumieją, że jest to złe). Nie mają szacunku dla prywatności, to dla nich zbędna fanaberia. Zostali przecież wychowani w świecie programów reality show (nk, facebook).

24.  doskonała znajomość nowych technologii - szybkie zdobywanie potrzebnych informacji, tworzenie wirtualnych społeczności, ale często trudności w bezpośrednich kontaktach interpersonalnych.

25.  trudności z komunikacją międzyludzką. Bardzo dobrze komunikują się przez internet (gadu gadu, facebook, nk) czy telefon komórkowy. Młodzi ludzie nie potrafią rozmawiać twarzą w twarz, gdyż się tego boją, bo nie są nauczeni komunikacji bezpośredniej. Nie mieli kiedy się jej nauczyć. Gdy byli dziećmi, rodzice walczyli o własną pozycję ciężko pracowali, a oni często byli jedynakami. Nie każdy miał nawet psa. Z rówieśnikami też wolą kontaktować się pisząc na komputerze niż rozmawiając. Rozmowy telefoniczne zostały wyparte przez esemesy.

26.   Jak nawiązać kontakt z pokoleniem Y:

• komunikować się z młodymi osobami za pomocą mediów elektronicznych (komunitory internetowe, SMS-y itd.).
• wykształcić kulturę komunikacji. Nauczyć młodych komunikacji bezpośredniej.
• informacje przekazywać w formie krótkich i konkretnych komunikatów.

27.  nauczeni biegłego posługiwania się klawiaturą, zapominają jak sie pisze ręcznie, trudno jest odczytać ich pismo. Przedłużeniem ich dłoni jest klawiatura komputera, na której piszą bezwzrokowo, długopisem poruszają niepewnie.

28.  Przyzwyczajeni, że wszystko można ściągnąć z internetu, nie potrafią też często indywidualizować przekazu, żeby pracodawca miał pewność, że napisali list specjalnie do niego. Jeśli czegoś nie ma w internecie, to nie istnieje w ogóle. Nie umieją szukać informacji poza internetem, np. w  bibliotece. Z tymi, które znaleźli w sieci, nie zawsze wiedzą, co zrobić. Warto uczyć ich jak szukać informacji poza internetem, nauczyć korespondencji.

29.  Nie bójmy się ich.